Gaten in je bank, kapot gekrabd behang, klagelijk miauwen om 06:00 uur ’s ochtends en poep in je tuin. Soms kun je ze wel achter het behang plakken. Kun je je kat opvoeden door te straffen?
Opvoeden met straffen uit grootmoeders tijd
Toen ik mijn eerste kat in huis haalde was ik 8 jaar. Klom poeslief in de planten? Dan pakte mijn opa resoluut mijn waterpistool om mijn kat uit de yucca te spuiten. Plaste hij buiten de bak? Dan moest ik hem met zijn piepkleine neusje in zijn eigen urine drukken, zo werd mij verteld. En hing hij weer eens halverwege het juten behang? Hupsakee, aan zijn nekvel er uit trekken en hardhandig op de grond zetten. Kortom, allerlei mensenmanieren om “nee” of “mag niet” tegen de kat te zeggen. Geen van deze tactieken had overigens de gewenste uitwerking. Mijn kitten bleef vrolijk overal in klimmen. Katten verstaan onze ouderwetse manier van opvoeden gewoonweg niet.
Koppig of eigenwijs?
Vaak zeggen we over onze katten dat ze zo lekker koppig en eigenzinnig zijn. Wat we ook doen, een kat doet toch waar hij zelf zin in heeft. Waar we dan niet over nadenken is dat je kat niet anders kan. Veel gedrag dat wij graag anders zien, hoort voor een kat bij zijn dagelijkse ritueel. Net als wij ’s morgens gapen, een kop koffie drinken en onze tanden poetsen, moet een kat elke dag zijn nagels vijlen, spieren rekken, jagen en zijn geur overal aan afgeven. Je kat weet niet beter. Hij moet het gewoon doen. Wat wij als koppig en eigenwijs betitelen is vaak natuurlijk kattengedrag. En van “mensje pesten” heeft een kat al helemaal nooit gehoord. Wel van aandachtvragend gedrag. Negatieve aandacht is immers ook aandacht.
Strafpunten voor ons
Een tik op de neus, je kat heen en weer schudden, optillen aan het nekvel, tegen de grond aan drukken, slaan met een krant, schreeuwen of natspuiten. Fysiek straffen werkt nooit. Straffen verslechtert enkel de band met je kat en verergert de situatie. Door te straffen creëer je angst. Soms kan een kat zelfs zo erg schrikken of bang worden dat hij agressie inzet en uithaalt of bijt. Uit onderzoek is gebleken dat katten die fysiek gestraft worden door hun eigenaar, 12 x vaker onzindelijk gedrag vertonen. Ook verbale straffen kunnen bijdragen aan een hogere kans op spelagressie, destructief gedrag en angst voor beweging en geluid. Bovendien voert je kat dit gedrag alsnog uit wanneer je er zelf niet bij bent. En bij te weinig aandacht, kan straffen werken als een vorm van negatieve aandacht. Hierdoor neemt het gedrag juist alleen maar toe.
De wanhoop nabij?
Het klinkt allemaal haast alsof we niets kunnen doen tegen ongewenst gedrag. Wil je dat je kat ongewenst gedrag niet meer uitvoert? Zorg dan allereerst voor een ultieme kattenomgeving waar hij zijn natuurlijke gedrag kan uitvoeren. Speel bijvoorbeeld dagelijks met je kat, geef hem een stevige krabpaal en schone kattenbakken. Zorg voor lekkere verstopplekjes en mooie hoge uitkijkposten. Beloon gewenst gedrag uitvoerig. Leer je kat nieuw gedrag aan met behulp van bijvoorbeeld clickertraining en gebruik zo nodig zogenaamde googelstraffen om je kat te corrigeren. Bij een googelstraf legt de kat geen directe link tussen de schrikreactie die hij op dat moment ervaart en jou, als eigenaar. Hiervoor zijn speciale hulpmiddelen verkrijgbaar als bijvoorbeeld de Ssscat. Dit apparaatje blaast met een sissend geluid richting je kat wanneer deze in de buurt komt. Plaats je dit op je tafel of aanrecht, dan kun je er vanuit gaan dat je kat er vliegensvlug weer vanaf springt Let er wel op dat je altijd voor een goed alternatief zorgt wanneer je een kat oud gedrag wil afleren en nieuw gedrag wil aanleren. Bijvoorbeeld, niet meer op de tafel liggen, maar wel op de stoel. Maak de stoel dan extra aantrekkelijk. Dit begrijpt je kat veel beter dan alleen maar boos roepen dat hij weg moet. Eerlijk gezegd ben ik zelf meer een voorstander van positieve aandacht. Niet overtuigd? Geloof me, elke kat kan en wil leren. Met een beetje geduld, leer je ook jouw kat binnen no time om een pootje te geven!